Rozwód rodziców a psychika dziecka – jak pomóc dziecku przejść przez zmianę?

Rozwód to szczególnie trudny czas nie tylko dla niedawnych współmałżonków. Niezwykle ciężko może przez taki proces przechodzić zwłaszcza dziecko, dla którego zmienia się cały dotychczas znany świat. W takim momencie bardzo ważne jest zadbanie właśnie o jego komfort. Jak rozwód rodziców wpływać może na psychikę dziecka i w jaki sposób można pomóc mu przejść przez ten niełatwy etap?

Rozwód rodziców a dziecko – jak odbiera ono sytuację?

Bardzo ważną kwestią, jaką rodzice powinni brać pod uwagę w przypadku decyzji o rozwodzie, jest zrozumienie, co w takiej sytuacji może czuć dziecko. Jego emocje mogą być bardzo różne, nie należy ich lekceważyć lub traktować jako przejściowe – często mocno odbijają się one na niedojrzałej psychice i mogą wpływać na przyszłe życie młodego człowieka.

Przede wszystkim pojawić się może tęsknota – w trakcie separacji czy rozwodu zazwyczaj jeden z rodziców wyprowadza się z rodzinnego domu. Dziecko, zwłaszcza silnie z nim związane, traci poczucie więzi, może też uważać, że zostało przez niego porzucone. Narastać może do tego wrażenie utraty dotychczasowego poczucia bezpieczeństwa – to, co było znane i codzienne, znika w momencie wyprowadzki rodzica.

Emocje dziecka a rozwód rodziców

Dziecko, w trakcie rozwodu rodziców, może odczuwać ponadto:

niepewność – nie wie do końca, z czym wiąże się cały proces i jak wpłynie on na jego życie,
poczucie winy – może myśleć, że to ono zrobiło coś, co skłoniło rodziców do rozstania,
złość – która objawiać się może niekontrolowanymi wybuchami, a w skrajnych przypadkach nawet agresją fizyczną.

Należy zwrócić uwagę także na kwestię szkoły i zachowania dziecka w środowisku rówieśniczym. Może ono stać się agresywne w stosunku do kolegów lub, wręcz przeciwnie, wycofywać się ze wspólnych zabaw i odsuwać od dotychczasowych aktywności. Występować mogą często także problemy z nauką – trudności z koncentracją, rezygnacja z zajęć dodatkowych, które wcześniej sprawiały dziecku przyjemność.

U wielu dzieci występować mogą również różnego rodzaju objawy somatyczne – bóle brzucha, głowy, które sygnalizują często silne obciążenie psychiczne dziecka.

Jak rodzice mogą wspierać dziecko w trakcie rozwodu?

W tak trudnych sytuacjach, jak rozwód, niezwykle istotne jest okazywanie dziecku uwagi i wsparcia. Nie powinno się ukrywać przed nim, na czym polega rozstanie rodziców i jak będzie wyglądać sytuacja w następnych miesiącach. Takie rozmowy nie są łatwe ani dla rodziców, ani dla dzieci. W jaki sposób ułatwić wszystkim porozumienie?

Doskonałym wsparciem dla rodziców, którzy chcą w jasny i zrozumiały sposób komunikować się z dziećmi, są karty emocji – czyli karty „SuperMocy”. Jak i dlaczego warto z nich korzystać?

100 Kart „SuperMocy” dla dzieci w wieku 6-9 lat to opracowane przez specjalistów i pięknie wydane karty oraz nagrania MP3, dzięki którym każda rozmowa z dzieckiem stanie się dla niego łatwiejsza i bardziej zrozumiała. Cały zestaw, wykorzystywany kreatywnie przez rodziców (ważnym jest, by, o ile to możliwe, oboje uczestniczyli we wspieraniu dziecka), pozwoli:

budować i wzmacniać poczucie własnej wartości dziecka – które, w trakcie rozwodu, może czuć się mniej potrzebne czy kochane – wspólne spędzanie czasu i korzystanie z kart SuperMocy wzmocni samoświadomość dziecka i jego pewność siebie,
rozwijać umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami – poprzez kreowanie nowych aktywności i zabaw z wykorzystaniem kart SuperMocy, dziecko uczy się, że w życiu może spotkać się z różnymi problemami – rozwód jego rodziców jest jednym z nich, ale istnieją sposoby, by sobie z nimi radzić,
uczyć się bezpiecznego regulowania emocji i rozpoznawania uczuć – dziecko może z początku nie rozumieć odczuć związanych z rozwodem rodziców – ich rozpoznawanie ułatwi regulowanie ich samodzielnie, a do tego sprzyjać będzie rozwojowi inteligencji emocjonalnej.

Wspólne zabawy, gry i rozmowy z wykorzystaniem kart SuperMocy pozwalają jednocześnie na coś znacznie ważniejszego – przede wszystkim w prosty, ale skuteczny sposób uczą dziecko komunikacji – jaśniejszego wyrażania swoich uczuć i mówienia o tym, co je martwi lub czego się obawia – nie tylko zresztą w kwestii rozstania rodziców.

Dlaczego dziecko powinno korzystać ze swoich SuperMocy?

Rozwodzący się rodzice, chcąc stworzyć dziecku przystępną przestrzeń do rozmowy, rozpoznawania emocji i jasnego wyrażania uczuć, mogą na wiele sposobów korzystać z kart, by wspólnie z maluchem wzmacniać tkwiące w nim… SuperMoce!

Kreatywne wykorzystywanie kart to coś więcej, niż tylko wsparcie w rozmowie na trudny temat rozwodu. Częste sięganie po pomysły i propozycje różnych aktywności tworzy w życiu miejsce sprzyjające budowaniu wspólnych rytuałów – a więc i poczucia przynależności do rodziny.

Odkrywanie dziecięcych SuperMocy i stopniowe ich wzmacnianie oraz kształtowanie ma niebagatelne wręcz znaczenie – zwłaszcza w czasie rozwodu rodziców, chociaż nie tylko. Wcześnie odkryte, stanowią wewnętrzny „kompas” dziecka także w przyszłości! Rozpoznawanie i nazywanie tego, co odczuwa, daje mu możliwość lepszego radzenia sobie z problemami, co z kolei znacznie wpływa na podbudowanie jego pewności siebie („poradzę sobie z tym”).

Wzmacnianie takich „SuperMocy”, jak:

życzliwość,

wdzięczność,

komunikacja,

uważność,

sprawia też, że dziecku łatwiej przychodzi akceptacja sytuacji związanej z rozwodem. Uczy się ono empatii i zrozumienia dla tego, że rodzice nie zawsze muszą być razem, by tworzyć rodzinę i mają prawo do podejmowania takich, a nie innych decyzji.

Jak korzystać z kart SuperMocy?

Karty SuperMocy podzielone są na 10 różnych działów – na przykład takich, jak Uważność, Afirmacje czy Ćwiczenia Oddechowe. Każdego dnia można sięgać po inny zestaw lub stworzyć własny, rozbudowany sposób korzystania z poszczególnych elementów. W trakcie pracy z dzieckiem, aby realnie wesprzeć je w przejściu przez rozwód rodziców, warto sięgnąć po:

ćwiczenia oddechowe – na co dzień zapomina się o tym, jak ważne jest kontrolowanie oddechu w kontekście naturalnego regulowania emocji i świadomości własnego ciała – zadania wskazane w kartach SuperMocy świetnie sprawdzą się w nauce wyciszania za pomocą właśnie oddechu,
karty uważności – dające realne wsparcie w budowaniu skupienia, wzmacniania koncentracji oraz uspokajania się,
afirmacje – które pokazują dziecku, jak wielką siłę ma pozytywne myślenie w budowaniu, między innymi, pewności siebie,
karty ruch i ciało – zdrowy duch wymaga równie zdrowego, sprawnego ciała – w trakcie kształtowania SuperMocy nie można zatem zapominać o ćwiczeniu swojego organizmu,
zagadki – czyli ćwiczenia i różnego rodzaju aktywności, które wspierają logiczne myślenie i naturalnie pobudzają dziecięcą kreatywność!

W zestawie 100 kart SuperMocy znajdują się także nagrania MP3 – w postaci 10 wizualizacji i 10 nagrań wyciszających. Nie warto rezygnować z nich w przypadku budowania zaufania i poczucia bezpieczeństwa dziecka w czasie rozwodu rodziców! Za ich pomocą może ono bowiem zarówno wyciszyć swoje emocje, jak i rozwijać wewnętrzne, ukryte zdolności.

Rozwód to trudne wydarzenie, które z pewnością wpływa na życie nie tylko dawnych współmałżonków. Dzieci, które uczestniczą w tym procesie, mogą poradzić sobie znacznie lepiej z towarzyszącymi im emocjami, jeśli otrzymają odpowiednie wsparcie – tak na poziomie emocjonalnym, jak i poznawczym czy relacyjnym.